Herb Gminy Pabianice stanowi tarcza o barwie zielonej, w połowie górnej części tarczy umieszczona jest korona złota, w połowie dolnej części tarczy umieszczony jest róg złoty.
Sztandar Gminy Pabianice składa się z płata, głowicy, drzewca i szarfy. Płatem sztandaru jest tkanina sztandarowa w kształcie kwadratu o wymiarach 1,10 m. x 1,10 m., koloru zielonego po stronie głównej, a czerwonego po stronie odwrotnej.
Jeden bok sztandaru obszyty jest taśmą złotą przymocowaną do drzewca 11 uchwytami. Boki sztandaru, z wyjątkiem boku przytwierdzonego do drzewca, są obszyte frędzlą złotą. Na stronie głównej płata – zielonej, po środku znajduje się herb Gminy Pabianice, w górnej części płata, nad herbem jest umieszczony napis w jednym wierszu „GMINA PABIANICE” haftowany wielkimi złotymi literami. W dolnej części płata, pod herbem w prawym rogu płata jest umieszczony rok 1920, w lewym rogu płata jest umieszczony rok 2000, haftowane mniejszymi złotymi cyframi. Całość haftowana jest w złotym kolorze.
Po strome odwrotnej płata, czerwonej, po środku jest umieszczony wizerunek orła białego, ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej w odrębnych przepisach, głową zwróconą do drzewca – haftowany w srebrnym kolorze, korona, dziób i szpony dla orła haftowane są w złotym kolorze. W rogach płata są umieszczone stylizowane liście, haftowane w złotym i srebrnym kolorze.
Historia powstania herbu i sztandaru gminy
W dniu 27 listopada 1999 r. Rada Gminy Pabianice podjęła uchwałę o ogłoszeniu konkursu na herb i sztandar gminy Pabianice, zobowiązując Zarząd Gminy do wykonania postanowień uchwały, określając między innymi termin składania prac do 28 kwietnia 2000 r. W dniu 27 stycznia 2000 r. Zarząd Gminy Pabianice Uchwałą powołuje Sąd Konkursowy do oceny prac na herb i sztandar gminy w następującym składzie:
- Przewodniczący Sądu Konkursowego – Stefan Marchewka – W-ce przewodniczący Rady Gminy, Przewodniczący Komisji Samorządowe Społecznej;
- Sędzia Referent – Andrzej Szumigaj – artysta plastyk;
Członkowie
- Alicja Dopart – historyk sztuki – kustosz,
- Janusz Retkowski – historyk – dyr. szkoły w Petrykozach,
- Edward Woźniak – historyk były dyr. szkoły w Bychlewie;
- Sekretarz Organiz. Danuta Olejnik – prac. Urzędu Gminy Pabianice.
Zarząd Gminy Pabianice opracował warunki konkursu, a Przewodniczący Sądu zwołał pierwsze posiedzenie Sądu Konkursowego w dniu l lutego 2000 r., na którym zatwierdzono ww. warunki Konkursu i przydzielono zadania dla członków Sądu. Warunki Konkursu szczegółowo określały przedmiot Konkursu tj. herb i sztandar dla gminy Pabianice. Herb gminy to znak nawiązujący do historii, legendy i tradycji gminy Pabianice tak, więc należało sięgnąć do źródeł historycznych o naszej gminie jej wiekowych tradycji. Przy dokonywaniu analizy źródeł należało zastanowić się, które cechy charakterystyczne, fakty historyczne, czy tradycje tej ziemi najbardziej zasługują na wyeksponowanie, a ponadto projekty winny być opracowane zgodnie z duchem heraldyki polskiej. Sztandar Gminy Pabianice winien zawierać na:
- Awersie — strona główna — na zielonym tle herb gminy Pabianice i napis „Gmina Pabianice”;
- Rewersie — strona odwrotna — na czerwonym tle Godło Rzeczypospolitej Polskiej wg wzoru określonego w ustawie z dnia 31.1.1989 r. o godle, barwach, hymnie Rzeczypospolitej Polskiej.
Główne kryteria to:
- nawiązanie do historii i tradycji gminy,
- szata graficzna (prostota, przejrzystość),
- szczególne uwypuklenie kolorystyki,
- pozytywna opinia Komisji Heraldycznej.
Prace konkursowe należało składać w zamkniętych opakowaniach, oznaczonych w sposób trwały z dowolną sześciocyfrową liczbą rozpoznawczą. Do pracy należało dołączyć opakowaną i oznakowaną napisem „Karta” — kartę identyfikacyjną, która miała zawierać dane dot. twórcy przygotowanych projektów. Konkurs odbywał się na zasadach określonych w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 5 sierpnia 1997 r. w sprawie określenia zakresu twórczych prac projektowych oraz trybu przeprowadzenia konkursu na twórcze prace projektowe i prace z zakresu działalności twórczej w dziedzinie kultury i sztuki. Ogłoszenie o konkursie na wykonanie projektu herbu dla gminy ukazało się w Gazecie Powiatowej Nr 7/2000 z 18 lutego 2000 r. w ogłoszeniu podano termin i miejsce prac do 28.IV.2000 r. oraz termin rozstrzygnięcia konkursu do 31.V.2000 r. 31 marca 2000 r. odbyło się drugie posiedzenie Sądu Konkursowego, na którym Sąd Konkursowy zapoznał się z zasadami i trybem przeprowadzania konkursu oraz omówił szczegółowe zadania jakie wynikają z ustawy poszczególnych członków Sądu Konkursowego. Ustalił termin następnego posiedzenia Sądu Konkursowego na dzień 8 maja 2000 r. W dniu 8 maja 2000 r. odbyło się zamknięte posiedzenie Sądu Konkursowego, na którym dokonano wyłonienia pracy zwycięskiej. W pierwszej kopercie oznaczoną sześciocyfrową liczbą rozpoznawczą 191901 znajdowało się 8 prac — projektów herbów — jak się okazało po rozstrzygnięciu konkursu – autorką tych prac była Pani Czesława Anders — nauczycielka Szkoły Podstawowej w Bychlewie. W drugiej kopercie oznaczoną sześciocyfrową liczbą rozpoznawczą 091153 znajdowały się dwie prace — projekty herbów, których autorem był Sławomir Łuczyński. Sąd Konkursowy ocenił łącznie 10 prac — projektów herbów dla gminy Pabianice. W głosowaniu wyłonił pracę zanumerowaną sześciocyfrową liczbą rozpoznawczą 091153, której autorem jest artysta plastyk Sławomir Łuczyński. Sąd Konkursowy decyzję swoją uzasadnił następująco:
- Część górna projektu herbu przedstawia: — herb Aaron — trzy korony kapituły krakowskiej w skład, której przez osiem wieków wchodziły dobra Pabianickie, w których znajdowały się obecne tereny gminy Pabianice.
- Część dolna projektu herbu — zielona, odzwierciedla tereny łowieckie i rolnicze. Tereny te według legend poprzedzają nazwę miasta wywodzącą się od terenów myśliwskich „Pobijanowice” — od pobijania zwierząt, „Pobawianowice” — od zabaw, które kończyły polowania. Tradycja polowań istnieje na terenie gminy Pabianice do dzisiaj, (istnieją trzy koła łowieckie). Przyjęcie symbolu rogu — trąbki sygnaturki na tle zieleni w herbie jest odzwierciedleniem tejże tradycji i działalności rolniczej na przestrzeni wieków. Szata graficzna została sprowadzona do minimum kolorów, symbole zawarte w herbie wyrażają jasne rozumienie i prostotę.
W dniu 10.V.2000 r. Zarząd Gminy w Pabianicach wraz z Sądem Konkursowym wystąpili do Komisji Heraldycznej przy Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji z wnioskiem o zaopiniowanie projektu herbu. W dniu 3. VII. 2000 r. otrzymaliśmy z Komisji Heraldycznej opinię negatywną. Komisja Heraldyczna zaproponowała nam utrzymując w mocy, zawarte symbole – uproszczenia to jest pole tarczy jednobarwne, zielone, w górnej części tarczy nad rogiem złotym, jedna korona złota. W związku z powyższym zlecono Panu Sławomirowi Łuczyńskiemu wprowadzenie korekt – zgodnie z propozycjami zgłoszonymi nam przez Państwową Komisję Heraldyczną. Przygotowane przez Sławomira Łuczyńskiego dwa projekty herbu (uwzględniające poprawki) w dniu 11 lipca 2000 r. zaopiniowane przez Sąd Konkursowy ponownie wysłano do Komisji Heraldycznej z wnioskiem o zaopiniowanie – wskazanie jednej z dwóch propozycji. W dniu 12 września 2000 r. – Komisja Heraldyczna zaopiniowała nam II projekt herbu przedkładając ministrowi Józefowi Płoskonce do zatwierdzenia – co minister uczynił.
W związku z powyższym opracowany projekt graficzny sztandaru gminy Pabianice, uwzględniający prawidłowy herb Gminy Pabianice wraz z wnioskiem został przesłany do Komisji Heraldycznej o zaopiniowanie. W dniu 20 września 2000 r. otrzymaliśmy pozytywną opinię na sztandar Gminy Pabianice. W dniu 4 października 2000 Rada Gminy Pabianice uchwałą ustanawia herb i sztandar Gminy Pabianice, a Zarząd Gminy nieodzowne dokumenty w zakresie ich używalności, użytkowania i przechowywania. Niezwłocznie zleca wykonanie sztandaru gminy Pani Barbarze Kudlińskiej, która zagwarantowała najkorzystniejsze warunki wykonawcze i finansowe. Dzisiaj po raz pierwszy jest używany jako znak Gminy Pabianice. Działaniami Komitetu Obchodów 80-lecia naszej Gminy, Komisji Samorządowo Społecznej i Organizacyjnej, a następnie Uchwałą Rady Gminy Pabianice z dnia 4 października 2000 r. zostaje ustanowiony medal „Honorowy Obywatel Gminy Pabianice” – zasłużony dla Gminy Pabianice. Autorką projektu graficznego medalu jest Pani Ewa Maliszewska – artysta plastyk. W bardzo krótkim czasie przez Komisje, a następnie przez Radę Gminy zostaje zatwierdzony projekt odznaki, której wykonanie powierzono pracowni Brązowniczej „Brązaret” w Pleszewie, wybór ten pada ze względu na niskie koszty i szybkość wykonania. Następnie Zarząd Gminy i Rada Gminy zatwierdzają Regulamin przyznawania odznaki, określając tryb, kryteria i zasady łącznie z wzorem wniosku i rejestru.